“Chúng tôi hạnh phúc vì không còn ai bắn vào chúng tôi.” Câu chuyện của Galina – hành trình tìm kiếm sự an toàn và sức mạnh để tiếp tục sống.

Ảnh và bài viết: trang web Nejsme si cizí (Slovo 21)

Chúng tôi xin giới thiệu câu chuyện về Galina, được thực hiện trong khuôn khổ dự án Nejsme si cizí của tổ chức Slovo 21. Dự án này hướng tới việc xây dựng sự thấu hiểu và tôn trọng trong một xã hội ngày càng đa dạng, đồng thời khẳng định rằng đằng sau mỗi con người là một câu chuyện cuộc đời độc đáo. Thông qua các bài viết, video và nhiều hoạt động khác, dự án mở ra cơ hội đối thoại và kết nối giữa người nước ngoài và cộng đồng địa phương.

Galina rời Ukraine vào năm 2022 cùng con gái và bốn đứa cháu. Praha dần trở thành nơi trú ẩn mới cho họ, nhưng cái chết bi thảm của con gái lại mang đến một nỗi đau khác. Ở tuổi 57, Galina bỗng trở thành người duy nhất chăm sóc bốn đứa trẻ. Câu chuyện của bà là hành trình vượt qua mất mát, đau thương, đồng thời tìm thấy sức mạnh để hy sinh và thích nghi với thực tại mới.

Cuộc sống ở nông thôn gắn liền với sự vất vả chăm lo cho nhà cửa và khu vườn, nhất là khi đi kèm cả một trang trại. Nhưng bên cạnh công việc, nó còn mang đến sự gắn bó với mảnh đất mình chăm sóc, sự bình yên trong những bước chân dạo quanh vườn, cảm giác tự chủ từ những thực phẩm tự trồng, và một không gian đầy tự do, khám phá cho cả trẻ em lẫn người lớn. Đó chính là nơi Galina nhắc đến khi hồi tưởng về cuộc sống ở Ukraine. Trong ký ức như những trang sách phủ bụi, hiện lên ngôi nhà rộng rãi, chiếc xe hơi, khu vườn xanh mát, đàn lợn con, những con dê, vịt và gà. Và cả hình ảnh người con gái sống cùng các cháu ở thành phố Mykolajiv gần đó.

Ngồi bên bàn bếp ở Praha, Galina nhớ về cơn gió mùa đông cuốn theo những chiếc lá khô, mang đi sự bình yên, cảm giác an toàn và cả mái ấm của bà. Những quả đạn đầu tiên rơi xuống Mykolajiv. Con gái cùng các cháu chạy về quê tìm chỗ trú bên Galina, nhưng nơi họ đến chỉ còn những đêm trắng và những ngày dài trong nỗi sợ hãi. Không xa nhà Galina, quân đội Ukraine đặt vũ khí và từ đó bắn trả về phía chiến tuyến Nga. Tiếng nổ mỗi ngày một gần hơn

Con gái buông rơi giỏ quần áo và nằm rạp xuống đất khi những quả tên lửa xé ngang bầu trời ngay trên dây phơi. Bọn trẻ ngày càng phải ẩn náu trong hành lang tối không cửa sổ. Đêm xuống, những ô kính rung lên bần bật. Chỉ cần tiếng bóng đá va mạnh vào cánh cổng, cả căn nhà lập tức thót tim, tưởng như một vụ nổ nữa sắp xảy ra. Đứa cháu nhỏ vì căng thẳng mà đêm nào cũng tè dầm. Không còn nơi nào để trốn, và mỗi hơi thở đều có thể trở thành hơi thở cuối cùng.

Chiếc xe buýt chở Galina, con gái và bốn đứa cháu rời khỏi vùng chiến sự chật kín người, mỗi người mang theo một câu chuyện riêng. Khi đến Praha, ba gia đình bước xuống – trong đó có gia đình Galina. Họ được đưa vào một căn phòng rộng, có tủ, bàn, ghế, sáu tấm nệm trải trên sàn và sự tĩnh lặng. Tĩnh lặng không còn tiếng còi báo động, không còn tiếng nổ. Âm thanh duy nhất khiến họ giật mình trong lần thử còi báo động định kỳ vào thứ Tư đầu tháng chỉ là tiếng vọng xa xăm của một quê hương đã mất.

Người ta vẫn nói rằng những biến cố bất hạnh thường đến ba lần, và con người vì thế chẳng bao giờ chỉ chịu đựng một lần đau khổ. Nhưng cũng có khi bất hạnh đến tùy ý, lấy đi khỏi tay con người bất cứ thứ gì mà họ đang nắm giữ. Galina không bao giờ biết chính xác điều gì đã xảy ra khi con gái quay về Ukraine để làm giấy tờ cho các cháu. Bà chỉ nhận được tin: người ta tìm thấy thi thể của con. Trong chiến tranh, những thông báo về xác người và người thân mất tích tràn về như một cơn lũ. Ở chiến tuyến, con trai riêng của Galina cũng biến mất.

Khoảng lặng trong câu chuyện đưa chúng ta trở lại căn phòng khách ngập ánh sáng ban ngày, nơi không còn tiếng ồn từ phố xá. Ở đó, Galina sống cùng bốn đứa trẻ. Khi nhắc đến chúng, bà mỉm cười nhiều hơn bất cứ lúc nào. Chúng ngoan ngoãn. Tuổi của chúng lần lượt là 15, 12, 11 và 9. Sau cái chết của mẹ, Galina phải đối mặt với nguy cơ bị tước quyền chăm sóc. Trong chuyến đi về Ukraine dự tang lễ, bà kịp hoàn tất giấy tờ cho các cháu, và tòa án Séc quyết định trao cho bà quyền làm người giám hộ. Từ đó, bốn đứa trẻ ở lại với bà – một mình, trong một thế giới hoàn toàn mới.

Cuộc sống xoay quanh vòng quay bất tận của việc chăm sóc, lo toan và áp lực tài chính. Galina nhớ đến những sự giúp đỡ mà bà nhận được: ngoài khoản hỗ trợ từ nhà nước, còn có nhiều người sẵn sàng chìa tay giúp đỡ. Dần dần, cuộc sống ở Praha ổn định hơn. Trẻ em được hỗ trợ tâm lý. Cậu bé út, chịu ảnh hưởng nặng nề từ căng thẳng khi rời Ukraine, bắt đầu gặp chuyên gia ngôn ngữ để cải thiện rối loạn ngôn ngữ. Cả bốn đứa trẻ tham gia các lớp âm nhạc, học tiếng Anh, chơi thể thao và cùng chăm sóc lẫn nhau.

Tự mình quán xuyến một gia đình với bốn đứa trẻ đang bước vào tuổi thiếu niên vẫn khiến Galina tốn rất nhiều thời gian và sức lực. Dù các cháu đã lớn hơn và biết tự xoay xở trong thành phố mới, trên cánh cửa tủ lạnh vẫn dán lịch sinh hoạt hàng tuần với tất cả các lớp học và việc cần làm để không bỏ sót điều gì. Galina cũng cố gắng đi làm thêm để có thể dành cho các cháu một chút gì đó ngoài những nhu cầu thiết yếu. Khi nhắc đến chúng, bà mỉm cười. Vượt qua mọi nỗi sợ hãi và khó khăn, có thể thấy chính những đứa trẻ là động lực để Galina mỗi sáng thức dậy và sống tốt nhất trong hoàn cảnh hiện tại. Bà kể rằng họ thường nói với nhau rằng họ yêu thương nhau. “Chúng cháu yêu bà, bà ơi,” bà nhắc lại. Cuộc sống mới ở Praha dần trở thành một nơi bình yên để sống. Còn việc trở về Ukraine? Galina chỉ khẽ nhún vai. Hiện giờ chẳng còn nơi nào để về. Và nếu một ngày có thể, các cháu sẽ tự quyết định con đường của mình.

Xem video về Galina và các cháu (tiếng Ukraina, phụ đề tiếng Séc) trên trang web Nejsme si cizí.