Mùa xuân Comoros và người Séc gốc châu Phi tại Nhà hát dân tộc

Bài viết: Lucie Němečková, giám đốc lễ hội Châu Phi sáng tạo hay Tất cả chúng ta đều là người châu Phi (Tvůrčí Afrika aneb Všichni jsme Afričani)

Hình ảnh: Irena Vodáková

Lễ hội diễn ra trong không khí âm nhạc và khiêu vũ có gốc từ những vùng miền khác nhau tại châu Phi do các ban nhạc Sahar, Aneboafro, TiDi‑TaDe, Nsango Malamu, BaToCu trình diễn. Chương trình có sự tham gia của các đoàn kịch và bao gồm các hoạt động khác nhau, ví dụ như vở kịch Các truyện cổ tích của chú chim Afrikan, Nhà hát không biên giới (Divadlo bez hranic) – đoàn kịch của các người Séc gốc châu Phi, chương trình trình diễn thời trang của thương hiệu Siya, workshop âm nhạc và hội họa và chợ ẩm thực với nhiều món ăn từ nền ẩm thức châu Phi của sáu quốc gia, mỹ phẩm từ dầu Argan từ Morocco, bơ hạt mỡ từ Ghana, sách với các chủ đề châu Phi từ nhà xuất bản Dar ibn Rushd, phần giới thiệu của trung tâm thông tin châu Phi Humanitas Afrika. Sự kiện đặc biệt này đã hân hạnh chào đón Đại sứ Cộng hòa Sudan, J. E. ngài Ahmed Abdelrahman Swareldahab, ông cũng là người đứng đầu mới của tất cả các đại sứ quán châu Phi tại Cộng hòa Séc.

Đỉnh điểm của lễ hội là chương trình văn nghệ phong phú của những người Séc gốc châu Phi diễn ra tại Nhà hát dân tộc – tượng trưng cho Nhà hát của các dân tộc trong ngày đó. Trước đó, 9-12/5/2018 chúng tôi đã đến quần đảo Comoros. Nhờ có sự ghé thăm của nhà văn, nhà soạn kịch, nhạc sĩ, nhà phóng sự, nhà báo và nhà hoạt động nhân quyền Comoros, ông Soeuf Elbadawih, được cho là một trong những tác giả châu Phi viết tiếng Pháp được coi trọng nhất hiện nay. Qua những buổi thảo luận tại Viện Sân khấu, khoa Triết, đại học Sác-lơ và Thư viện Václav Havel và buổi đọc kịch bản tại nhà hát Viola, chúng tôi đã có cơ hội có một không hai để làm quen với những tác phẩm của Elbadawi từ nhiều góc độ khác nhau. Nhờ vậy chúng tôi đã có cơ hội làm quen với những truyền thống văn hóa Comoros và cuộc sống hiện tại ở quần đảo Comoros và Mayotte. Đây là một trong những góc xa xôi nhất của Liên minh châu Âu, nằm ở Ấn Độ dương. Dần dần, nơi đây biến thành một trong những nghĩa địa lớn nhất mà hoàn toàn không được thế giới chú ý tới. Tác phẩm của Soeuf Elbadawi là lời khai đầy ấn tượng về sự khủng hoảng nhân đạo này. Ngày 12/5 tại nhà hát Viola, các nghệ sĩ Irena Kristeková và Petr Stach cùng tay trống Papis Nyass dưới sự đạo diễn của Jakub Šmíd đã làm sống lại tiếng khóc “dhikri” cho những người anh em Comoros đã chết đuối trong buổi đọc kịch bản Sự cám dỗ của vầng trăng. Đây là tác phẩm đầu tiên của nhà văn Comoros được dịch sang tiếng Séc, như thường lệ bởi Michal Lázňovský và Matylda Lázňovských. Buổi thảo luận tại Thư viện Václav Havel đã được phát trực tiếp trên Facebook, và như thế tin tức về chuyến thăm của Soeuf Elbadawi tại Cộng hòa Séc đã được truyền đến tận quần đảo Comoros, nơi nhiều nhà trí thức đã chào đón với những từ ngữ hân hoan như: Mùa xuân Comoros tại Praha!

Lễ hội Châu Phi sáng tạo không chỉ giới hạn ở Praha, mà còn được tổ chức tại Hradec Králové và Brno. Từ tháng một năm nay, sinh viên của các trường chuyên Božena Němcová tại Hradec Králové, Matyáš Lerch tại Brno a trường chuyên Hàn lâm Praha tại phố Štěpánská đã dịch tuyển tập thơ của tác giả Kongo-Pháp Caya Makhele. Bản dịch hay nhất được chọn ra bởi ban giám khảo nổi tiếng bao gồm Jovanka Šotolová, Petr Borkovec và Julek Neumann. Từ đó quyển sách Pháp-Séc Murmures d’Afrique/Šepoty Afriky (Những tiếng thì thầm của châu Phi) của nhà xuất bản Acoria ra đời. Dự án kéo dài nửa năm đã kết thúc bằng chuỗi workshop tháng năm cùng với các sinh viên và buổi giới thiệu sách trong khuôn khổ Hội chợ sách quốc tế Thế giới sách. Tại đây Caya Makhele cũng đã giới thiệu cuốn tiểu thuyết mới nhất của mình lấy cảm hứng từ Praha – Các buổi sáng Praha.

Mặc dù rất đáng tiếc là Ủy ban quỹ tài trợ của Bộ Văn hóa đã không hề quan tâm, nhưng nhờ có sự hỗ trợ quan trọng của Thủ đô Praha, Viện Pháp, các nhà đối tác khác của chúng tôi, và trước tiên là nhờ tình đoàn kết và sự quan tâm của tất cả các bạn, những người tham gia lễ hội, mà Châu Phi sáng tạo vẫn đang hiện diện tại đây. Tôi tin rằng, năm sau chúng ta sẽ có cơ hội cùng ăn mừng lễ hội lần thứ 15 một cách xứng tầm!