Châu Phi sáng tạo

nguồn: Bulletin Slovo II/2022 | Văn bản: Lucie Němečková | Ảnh: Irena Vodáková

Châu Phi sáng tạo giới thiệu bởi Ferdinand Vaňek đến từ Nigeria, một góc nhìn mới về chế độ nô lệ cùng nam diễn viên nổi tiếng Greg Germain và nhà làm phim Jean Rouch

Năm nay, đã là năm thứ mười tám (không chỉ) là cuộc gỡ sân khấu Châu Phi sáng tạo, hay Tất cả chúng ta là người Châu Phi có hai phần. Trong khuân khổ của phần mở đầu liên hoan, vào ngày 26 và 27 tháng 4, các nhà tổ chức từ hiệp hội Komba phối hợp với FAMU đã tri ân Jean Rouch, người Pháp một nhà làm phim và nhà nhân chủng học, người đã “giúp bộ phim đi theo những hướng mới và mang đến một cái nhìn mới về châu Phi và thế giới của những hình ảnh ”. Với những lời này chuyên gia về các tác phẩm của Rouch và Andrea Paganini cùng với David Čeňek chuyên gia về điện ảnh châu Phi, đã giới thiệu hai bộ phim của Rouch ở Praha và Olomouc. Một bộ phim tài liệu không lời, Horendi, mô tả nghi lễ ám ảnh của hai người phụ nữ ở Niamey, Niger. Và bộ phim lịch sử duy nhất của Jean Rouch Babatu – Ba lời khuyên, miêu tả sử thi chiến tranh thế kỷ 19 về một thủ lĩnh tên là Babatu, người đã chinh phục vùng đất của Gurunsi và thịnh vượng từ nghề buôn bán nô lệ. Dựa trên kịch bản của nhà sử học, nhà văn và chính trị gia người Nigeria Boubou Hama, bộ phim đã được tạo ra và vẫn còn được quan tâm cho đến ngày hôm nay. Phim đã được trao giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes 1976.

Từ ngày 19 đến ngày 24 tháng 5, Châu Phi sáng tạo lần thứ 18 đã chào đón các nghệ sĩ sân khấu đến từ Châu Phi, Caribe và Châu Âu tại Praha, Brno, Hradec Králové và Plzeň. 

Lễ hội được các Quỹ Nhà nước về Văn hóa và Thủ đô Praha hỗ trợ từ lâu, đã được khai mạc tại Thư viện Václav Havel với buổi biểu diễn sân khấu Khán giả của Havel do các diễn viên của Nhà hát Jos Repertory trình diễn. Dàn nhạc này đặc biệt ở chỗ là họ chuyên về các vở kịch của Séc. Ngoài Havel, chúng ta cũng có thể tìm thấy Kytice của Erben hoặc Cuộc chinh phục Bắc Cực của Cimrman và RUR của Čapek trong các tiết mục của họ.

Tất nhiên, các tác giả đến từ Martinique cũng không thể bỏ lỡ lễ hội năm nay. Véronique Kanor đã là một nhà soạn kịch nổi tiếng, nhà sản xuất phim tài liệu và là tín đồ của thơ lồng tiếng hình ảnh, người đã từng biểu diễn, chẳng hạn, với rapper Abd Al Malik. Chất thơ của cô và đồng vở kịch về thân phận, nô lệ, phân biệt chủng tộc, phụ nữ Biển là đồng phạm của bầu trời đã được Kateřina Neveu dịch sang tiếng Séc. Được dàn dựng bởi đạo diễn Akram Staněk với nữ diễn viên Jitka Smutna. Vị khách thứ hai đến từ Martinique là Ali Babar Kenjah. Nhà xã hội học độc lập, Rastafarian và nhà thơ. Vở kịch lịch sử Samuel hay Đêm độc thân của ông đã mang đến một góc nhìn mới về thời kỳ nô lệ. Kenjah lấy cảm hứng từ lịch sử đã bị lãng quên, cuộc nổi dậy của nô lệ ở Martinique vào Giáng sinh năm 1830, trước khi chế độ nô lệ bị bãi bỏ. Tài liệu này được dịch sang tiếng Séc bởi Matylda và Michal Lázňovští, do Filip Jan Zvolský đạo diễn cùng với các diễn viên của Divadla Apropo. Việc đọc cả hai vở kịch diễn ra vào một ngày mang tính biểu tượng, chủ nhật, ngày 22 tháng 5, khi chế độ nô lệ bị bãi bỏ ở Martinique cách đây 174 năm.

Lễ hội nổi tiếng của Liên Phi Benso diễn ra lần này trong khuôn viên của Staré purkrabství ở Vyšehrad, tức là với một hình thức hơi khác và với một nền tảng từ thiện. Không thiếu âm nhạc châu Phi, khiêu vũ, biểu diễn thời trang, chuyện cổ tích, hội thảo cho trẻ em và các quầy hàng với đồ uống giải khát, thủ công mỹ nghệ, với không khí hòa bình và hạnh phúc. Và tất cả những điều này với sự hợp tác của Trung tâm Narovin, nơi chúng tôi đã kỷ niệm 20 năm dự án nhận con nuôi từ xa của tổ chức.

Cuối cùng của lễ hội thuộc về Greg Germain, người đến từ Guadeloupe và là một trong những diễn viên da đen đầu tiên trở nên nổi tiếng trên truyền hình Pháp. Tại Praha và Brno, cùng với ông, chúng tôi lần theo dấu vết ký ức của ông đến với các tác giả Pháp ngữ có ảnh hưởng đến cuộc đời và sự nghiệp của ông như Patrick Chamoiseau, Edouard Glissant, Derek Walcott, Edmond Rostand, Victor Hugo … Một diễn viên đóng phim và diễn ở nhà hát xuất sắc cùng với vợ mình, nhà sản xuất Marie-Pierre Bousquet, điều hành một nhà hát nổi tiếng ở Avignon tập trung vào nghi lễ kịch Afro-Caribbean, Nhà nguyện của Ngôi Lời Nhập Thể. Tại Praha, Greg Germain đã trình bày hai bộ phim chuyển thể từ các tác phẩm sân khấu của nhà hát này: Họ gọi bạn là Venus và Bintou. Trong phần đầu tiên, vũ công và biên đạo múa Guadeloupe xuất sắc Chantal Loïal bày tỏ lòng kính trọng đối với người phụ nữ được gọi là Hottentot Venus, người đã trải qua sự sỉ nhục to lớn trong suốt cuộc đời và không tìm thấy sự bình yên ngay cả sau khi cô qua đời khi bộ xương của cô được đưa ra công chúng để trưng bày. Bintou là một vở kịch từng đoạt giải thưởng của nhà viết kịch người Pháp-Ngà đương thời Koffi Kwahulé, có cốt truyện giới thiệu cho chúng ta thế giới tàn khốc – thơ mộng của một vùng ngoại ô thành phố lớn và nữ anh hùng Bintou mười ba tuổi chưa trưởng thành, người mơ ước một sự nghiệp vũ công múa bụng, chỉ huy một nhóm trẻ em trai và nổi dậy chống lại mọi quyền lực.