Bậc phụ huynh có trách nhiệm về việc giáo dục con của mình. Nếu bạn có con, bạn nên quan tâm đến đề tài này. Hệ thống giáo dục có mấy cấp bậc. Đó là giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông cơ sở và giáo dục trung học. Trong các chương tiếp theo bạn sẽ biết được những thông tin cơ bản về từng cấp bậc giáo dục.

• Giáo dục mầm non
• Giáo dục phổ thông cơ sở
• Giáo dục trung học phổ thông
• Kỳ thi tuyển sinh (Přijímací zkouška)
• Kỳ thi tốt nghiệp (Maturitní zkouška)

Bạn có thể tìm thấy danh sách tất cả các trường học bất kể người sáng lập được ghi vào danh bạ trường học và các cơ sở, có nghĩa là tất cả các trường đều chịu sự kiểm tra của Thanh tra giáo dục Séc, cơ quan kiểm tra chất lượng giảng dạy và các dịch vụ, trên trang web của Bộ Giáo dục. Khi tìm kiếm hãy đưa các thông số về trường học, ví dụ trường mẫu giáo, phổ thông, trung học và địa điểm – ví dụ Praha 1, Praha 2 v.v.

• Danh bạ trường học và các cơ sở

Giáo dục mầm non

Trẻ em đi học mẫu giáo trong thời gian của một năm học, tại CH Séc nó diễn ra từ 1.9. đến 31.8. của năm sau.

Trước khi đi học phổ thông cơ sở, trẻ em có thể đi nhà trẻ rồi sau đó đi mẫu giáo. Trẻ em thường bắt đầu học mẫu giáo ở độ tuổi 3-4 tuổi và kết thúc học mẫu giáo lúc 6 tuổi. Tại trường mẫu giáo, các em được trang bị kiến thức để lên phổ thông cơ sở. Trong một thời gian dài, trường mẫu giáo là một phần không bắt buộc trong hệ thống giáo dục. Nhờ có sự cải cách cách đây không lâu, năm cuối mẫu giáo (dành cho trẻ em ở độ tuổi 5-6 tuổi, tức là một năm trước khi lên phổ thông cơ sở) đã được luật định là năm học bắt buộc. Có nghĩa là từ đầu năm học sau khi đứa trẻ tròn 5 tuổi, cho đến khi bắt đầu phải đi học phổ thông bắt buộc, là thời gian học mẫu giáo bắt buộc. Từ tháng 9 năm 2017 các em sẽ không phải trả tiền học cho năm học bắt buộc này. Luật sửa đổi Bộ luật Giáo dục đồng thời quy định việc bắt buộc phải nhận những đứa trẻ 4 tuổi vào trường mẫu giáo đúng tuyến từ 1.9.2017.

Trường mẫu giáo có thể là trường công lập (được thành lập bởi ủy ban quận – 298 trường học tại Praha trong năm học 2017/2018), hoặc dân lập (được thành lập bởi cá nhân hoặc công ty). Sự khác biệt chủ yếu nằm ở mức giá mà bố mẹ phải chi trả cho việc học của con. Nhu cầu cho con vào trường mẫu giáo (đặc biệt vào trường công lập vì rẻ hơn nhiều so với trường dân lập) thường vượt quá khả năng của các trường.

Danh sách các trường mẫu giáo tại thủ đô Praha được công bố trên trang web này và trên trang web của từng quận. Thông tin cụ thể có thể tìm hiểu tại từng trường mẫu giáo cụ thể.

Hàng năm, các trường mẫu giáo tổ chức tuyển sinh và sau đó quyết định có nhận đứa trẻ hay không. Kỳ tuyển sinh diễn ra vào thời gian từ mùng 2 đến ngày 16 tháng 5. Bố mẹ của những đứa trẻ đã tròn 5 tuổi có nghĩa vụ phải đi đăng ký cho con.

Các trường mẫu giáo có những tiêu chuẩn để đánh giá có nhận đứa trẻ hay không. Các trường mẫu giáo được sắp xếp theo tuyến. Đối với những đứa trẻ đi xin học mẫu giáo năm học 2017/2018 và những năm tiếp theo, sẽ có quy định rõ ràng trường mẫu giáo nào là trường đúng tuyến của bé. Trường đúng tuyến (trường được cấp cho địa chỉ cư trú của bạn) sẽ ưu tiên nhận những đứa trẻ sống trong khu vực đúng tuyến. Chúng tôi khuyên bạn nên liên lạc sớm với những trường mẫu giáo quanh nơi ở của bạn để biết những thông tin về điều kiện tuyển sinh, địa chỉ đúng tuyến của trường, hoặc đăng ký lịch tuyển sinh.

Bạn muốn biết kỳ tuyển sinh diễn ra như thế nào, phải mang những giấy tờ gì đến v.v.? Bạn có thể tìm thấy thông tin chi tiết về kỳ tuyển sinh của từng trường mẫu giáo trên trang web của trường mẫu giáo bạn đã chọn hoặc trên trang web này. Tại đây cũng có liên kết và thông tin cơ bản về các trường mẫu giáo trong từng quận của Praha.

Nếu bạn cần giúp đỡ chọn trường mẫu giáo hoặc chuẩn bị giấy tờ xin học, đừng ngại mà liên lạc với nhân viên của các tổ chức trợ giúp người di cư trong lĩnh vực giáo dục.

Giáo dục phổ thông cơ sở (cấp 1 + cấp 2)

Tại CH Séc, học sinh đi học trong thời gian một năm học kéo dài từ 1.9. đến 31.8. của năm sau. Kỳ nghỉ hè kéo dài từ 1.7. đến 31.8.

Ở độ tuổi 6-7 tuổi trẻ em bắt đầu đi học phổ thông cơ sở. Trẻ em độ tuổi này phải đi học bắt buộc. Điều này có nghĩa là theo luật bậc phụ huynh có nghĩa vụ phải đăng ký cho con đi học phổ thông cơ sở. Chương trình học bắt buộc kéo dài 9 năm và được áp dụng cho tất cả trẻ em, kể cả những em đến Cộng hòa Séc ở độ tuổi 6-17 tuổi và chưa học hết 9 năm học.

Theo điều 36 Bộ luật Giáo dục, việc đi học bắt buộc được áp dụng với công dân CH Séc, công dân các nước thành viên Liên minh châu Âu cư trú trên lãnh thổ CH Séc trong thời gian dài hơn 90 ngày. Việc đi học bắt buộc cũng được áp dụng đối với các người nước ngoài khác được phép cư trú trên lãnh thổ CH Séc vĩnh viễn hoặc tạm thời trong thời gian dài hơn 90 ngày, và đối với những người đang trong quá trình duyệt đơn xin cấp bảo hộ quốc tế.

Theo luật, bạn có quyền được cho con đi học phổ thông cơ sở. Trong thực tế, trường học ở nơi bạn có cư trú (tức là trường đúng tuyến – trường được chia cho địa chỉ cư trú của bạn) bắt buộc phải nhận con của bạn. Trường không thể nào không nhận con bạn trừ phi trường không còn chỗ. Trong trường hợp trường hết chỗ, bạn cần phải liên hệ với phòng giáo dục của quận, nơi bạn đăng ký cư trú. Phòng giáo dục có nghĩa vụ tìm cho con bạn một chỗ ở trong những trường học khác gần nhà bạn.

Bạn cũng có thể đăng ký cho con học ở trường nằm ngoài quận của mình, nếu trường đó có chỗ trống và đồng ý nhận con vào học.

Việc đi học bắt buộc bắt đầu từ đầu năm học sau khi đứa trẻ tròn 6 tuổi nếu trẻ không được phép hoãn học. Đứa trẻ sẽ tròn 6 tuổi trong thời gian từ tháng 9 đến tháng 6 của năm học có thể được nhận vào học năm học đấy, nếu trẻ đã đủ độ chín về mặt thể chất lẫn tâm lý (được bác sĩ tâm lý giáo dục chứng nhận) và bố mẹ của trẻ xin học cho trẻ.

Tương tự như trường mẫu giáo, trước khi vào lớp một của trường phổ thông cơ sở diễn ra kỳ tuyển sinh. Bố mẹ có nghĩa vụ phải đăng ký học cho con trong thời gian từ 1.4 đến 30.4. của năm trẻ bắt đầu đi học bắt buộc. Trong kỳ tuyển sinh, trường học sẽ đánh giá đứa trẻ có sẵn sàng cho việc học hay chưa. Kỳ tuyển sinh thường diễn ra từ tháng 2 và mỗi trường học có lịch tuyển sinh riêng. Thông tin chi tiết có thể tìm thấy trên trang web của từng trường học hoặc trên trang web của ủy ban quận đã thành lập trường đó.

Đa số các trường phổ thông cơ sở ở thủ đô Praha được thành lập bởi các ủy ban quận và tổng số các trường trong năm học 2016/2017 là 192. Trong số 57 quận tại thủ đô Praha, có 49 quận thành lập trường phổ thông cơ sở.

Danh sách các trường phổ thông tại thủ đô Praha được công bố trên trang web này và trên trang web của từng quận. Thông tin cụ thể có thể tìm hiểu tại từng trường phổ thông cụ thể.

Danh sách các trường dân lập có thể tìm thấy tại đây.

Không biết ngôn ngữ giảng dạy (tiếng Séc), hoặc biết không đủ không nên là cản trở trong giờ học. Trường học nên làm hết sức mình để con của bạn được học tiếng Séc đủ để theo kịp. Trường có thể tổ chức khóa học tiếng Séc hoặc bổ sung thêm tiết học tiếng Séc như tiếng ngoại ngữ. Trường học có thể lên chương trình giáo dục đặc biệt cho con bạn, nhờ đó đứa trẻ có thể dần dần theo kịp chương trình học. Để bổ sung cho khóa học tiếng ở trường bạn có thể sử dụng chương trình e-learning (học trực tuyến) của tổ chức META.

Có một số trường học tại Praha đặc biệt chú trọng đến việc trang bị kiến thức cho học sinh nước ngoài, có nghĩa là trường tổ chức thêm các khóa học tiếng Séc, dạy thêm v.v. cho những học sinh này. Những trường học này tham gia chương trình phát triển của Bộ Giáo dục và có tên trong danh sách này.

Thủ đô Praha cũng tài trợ cho những khóa học thêm tiếng Séc. Mỗi quận có một trường học được chỉ định sẽ cung cấp khóa học vào giờ buổi chiều. Học sinh của trường khác trong quận cũng có thể tham gia học khóa học này. Tuy nhiên trước đó cần phải xin hiệu trưởng để được đăng ký học khóa học này. Danh sách các trường học tổ chức khóa học này có thể tìm thấy tại đây.

Trong trường hợp đứa trẻ chưa sẵn sàng vào lớp 1 trên phương diện chưa biết tiếng Séc hoặc trên phương diện chưa sẵn sàng học phổ thông cơ sở, phụ huynh có thể xin hoãn học bắt buộc sang năm sau và đăng ký cho con vào lớp dự bị. Bố mẹ có thể xin hoãn học cho con ngay từ lúc đi xin học. Đơn xin phải được nộp cho hiệu trưởng của trường và phải nộp kèm giấy chứng nhận của cơ sở tư vấn giáo dục (bố mẹ tự có thể tự chọn và đăng ký cơ sở tư vấn giáo dục cho con – danh sách cơ sở tư vấn giáo dục tại đây) và của bác sĩ chuyên khoa hoặc bác sĩ tâm lý (chỉ cần giấy chứng nhận của bác sĩ nhi). Phụ huynh phải xin hoãn học muộn nhất đến ngày 31.5. của năm đứa trẻ bắt đầu phải đi học bắt buộc.

Giáo dục trung học phổ thông (cấp 3)

Con của bạn sắp học xong trung học cơ sở hoặc đã học xong từ lúc đến Cộng hòa Séc? Bạn hãy ủng hộ con học tiếp. Học vấn trung học phổ thông hiện nay được coi là trình độ học vấn tối thiểu. Nếu con của bạn chỉ có trình độ học vấn trung học cơ sở, con bạn sẽ bị hạn chế khi tìm việc làm.

Có rất nhiều sự lựa chọn cho giáo dục trung học phổ thông. Dưới đây là bảng tổng kết các loại trường cơ bản cung cấp giáo dục trung học:

• Trường trung học phổ thông (Gymnázia) – trường trung học chuyên cung cấp giáo dục căn bản để học tiếp lên đại học. Trường gymnázium thường có hệ 4 năm, hoặc nhiều năm (6 năm – sau khi học xong lớp 7 trường phổ thông, 8 năm – sau khi học xong lớp 5 trường phổ thông). Học sinh tốt nghiệp trường gymnázium bằng kỳ thi tốt nghiệp trung học (xem ở dưới). Danh sách các trường gymnázium tại đây.
• Trường trung cấp chuyên nghiệp (Střední odborné školy) – trường trung cấp chuẩn bị cho học sinh một nghề nhất định (ví dụ trung cấp thương mại; trung cấp kỹ thuật – giao thông, điện tử, hóa, xây dựng; sau đó có trung cấp sư phạm, nghệ thuật, đồ họa v.v..). Tại đa số các trường trung cấp chuyên nghiệp cũng tốt nghiệp bằng kỳ thi tốt nghiệp trung học.
  • Trường trung cấp thương mại (Obchodní akademie)
  • Trường trung cấp công nghiệp, kỹ thuật và chuyên nghiệp
  • Trường trung cấp y tế
  • Trường nghệ thuật – Trường trung cấp đặc biệt là nhạc viện. Tại đây có thể học âm nhạc, ca hát hoặc nhảy múa. Hệ học tại nhạc viện thường là 6 năm và sau khi tốt nghiệp học sinh có trình độ học vấn cao đẳng. Trong năm thứ 4, học sinh thi tốt nghiệp trung học, trong năm thứ 6 học sinh thi tốt nghiệp cao đẳng (hệ giáo dục sau tốt nghiệp trung học)
• Trường trung cấp nghề (Střední odborná učiliště) – đào tạo nghề về một số chuyên ngành (3 năm) để ra trường có thể làm nghề ví dụ thợ sửa chữa ôtô, thợ mộc, đầu bếp, bồi bàn, thợ điện, người làm vườn, thợ làm bánh, thợ sửa chữa máy móc nông nghiệp v.v. Những chuyên ngành này kết thúc bằng kỳ thi tốt nghiệp và học sinh tốt nghiệp nhận được chứng chỉ nghề. Tại các trường trung cấp nghề cũng có thể học các chuyên ngành 4 năm, những ngành này sẽ kết thúc bằng kỳ thi tốt nghiệp trung học. Danh sách các trường trung cấp nghề tại đây.

Khi chọn trường nên tìm hiểu các thông tin cơ bản về trường học từ trang web đồng thời đến xem trường trong khuôn khổ những ngày mở cửa. Trong những ngày này, trường học giới thiệu về các bộ môn cho mọi người. Bạn có thể đến xem trường, làm quen với môi trường, các bộ môn giảng dạy, làm quen với các giáo viên và hỏi những điều bạn quan tâm.

Theo thống kê của Eurostat từ những dữ liệu của năm 2014, Cộng hòa Séc có 77% học sinh trung học theo học chương trình của trường trung cấp chuyên nghiệp và trường trung cấp nghề, số còn lại học trường trung học phổ thông. Ở Việt Nam trường trung học nghề và trường dạy nghề không phổ biến như bên Séc, vì vậy trước khi quyết định cho con thi vào trường gì, bạn hãy thử tìm hiểu cả các trường không phải là trường trung học phổ thông. Lợi thế của các trường này là sau khi ra trường các em đã có chuyên môn nhất định để đi xin việc làm.

Liên kết

Danh sách tất cả các trường trung học có thể tìm trên trang web:

• Danh sách các trường được thành lập bởi thủ đô Praha
• www.stredniskoly.cz
• www.atlasskolstvi.cz

Kỳ thi tuyển sinh (Přijímací zkouška)

Điều kiện tiên quyết để vào được trường gymnázium, trường trung học nghề hoặc trường dạy nghề là vượt qua được kỳ thi tuyển sinh. Trong trường hợp thi vào trường trung học kết thúc bằng kỳ thi tốt nghiệp trung học, kỳ thi tuyển sinh gồm có bài thi tiếng Séc và thi Toán. Đây là đề thi hợp nhất mà tất cả các thí sinh thi vào trường trung học kết thúc bằng kỳ thi tốt nghiệp trung học đều phải làm. Các trường thường bổ sung hai bài thi này bằng các bài thi khác hoặc thi vấn đáp (kỳ thi tuyển sinh của trường).

Để được nhận vào trường dạy nghề chỉ cần kết quả học tập từ trường phổ thông cơ sở.

Trường trung học – chuyên ngành thi tốt nghiệp

Kỳ thi tuyển sinh (hợp nhất và của trường) đợt đầu diễn ra trong thời gian từ 12.4. đến 28.4. Đơn đăng ký xét tuyển phải nộp cho trường muộn nhất đến 1.3. Mẫu đơn đăng ký xét tuyển trung học có thể tìm thấy tại đây.

Nếu vì lý do nghiêm trọng bạn không thể đến dự kỳ thi tuyển, hãy đệ đơn xin thi bù cho hiệu trưởng trong vòng ba ngày sau ngày thi. Lịch thi bù sẽ được ấn định trong vòng một tháng sau kỳ thi.

Thí sinh thi trượt kỳ thi đầu có thể đệ đơn đăng ký thi những kỳ thi tiếp theo. Không có đề thi hợp nhất cho những kỳ thi tuyển sinh tiếp theo.

Trường trung học – chuyên ngành lấy chứng chỉ nghề

Không có kỳ thi tuyển sinh hợp nhất. Nếu trường ấn định kỳ thi tuyển sinh của trường, kỳ thi sẽ diễn ra trong thời gian từ 22.4. đến 30.4. Đơn đăng ký xét tuyển phải nộp cho trường muộn nhất đến 1.3. Mẫu đơn đăng ký xét tuyển trung học có thể tìm thấy tại đây.

Nếu vì lý do nghiêm trọng bạn không thể đến dự kỳ thi tuyển, hãy đệ đơn xin thi bù cho hiệu trưởng trong vòng ba ngày sau ngày thi. Lịch thi bù sẽ được ấn định trong vòng một tháng sau kỳ thi.

Thí sinh thi trượt kỳ thi đầu có thể đệ đơn đăng ký thi những kỳ thi tiếp theo. Không có đề thi hợp nhất cho những kỳ thi tuyển sinh tiếp theo.

Trung học – chuyên ngành thi tốt nghiệp – chuyên ngành nghệ thuật thi năng khiếu

Không có kỳ thi tuyển sinh hợp nhất cho những chuyên ngành này. Tại đây diễn ra kỳ thi năng khiếu do trường tổ chức. Các kỳ thi năng khiếu đợt một diễn ra trong thời gian từ 2.1. đến 15.1. Đơn đăng ký xét tuyển phải nộp cho trường muộn nhất đến 30.11. Mẫu đơn đăng ký xét tuyển trung học có thể tìm thấy tại đây.

Nếu vì lý do nghiêm trọng bạn không thể đến dự kỳ thi tuyển, hãy đệ đơn xin thi bù cho hiệu trưởng trong vòng ba ngày sau ngày thi. Lịch thi bù sẽ được ấn định trong vòng một tháng sau kỳ thi.

Nhạc viện – chuyên ngành thi tốt nghiệp

Không có kỳ thi tuyển sinh hợp nhất cho những chuyên ngành này. Tại đây diễn ra kỳ thi năng khiếu do trường tổ chức. Các kỳ thi năng khiếu đợt một diễn ra trong thời gian từ 15.1. đến 31.1. Đơn đăng ký xét tuyển phải nộp cho trường muộn nhất đến 30.11. Mẫu đơn đăng ký xét tuyển trung học có thể tìm thấy tại đây.

Nếu vì lý do nghiêm trọng bạn không thể đến dự kỳ thi tuyển, hãy đệ đơn xin thi bù cho hiệu trưởng trong vòng ba ngày sau ngày thi. Lịch thi bù sẽ được ấn định trong vòng một tháng sau kỳ thi.

Thí sinh thi trượt kỳ thi đầu có thể đệ đơn đăng ký thi những kỳ thi năng khiếu tiếp theo (nếu có) hoặc đệ đơn đăng ký xét tuyển trung học. Việc đệ đơn đăng ký thi vào chuyên ngành thi năng khiếu hoặc vào nhạc viện sẽ không ảnh hưởng tới quyền của thí sinh được đệ hai đơn đăng ký xét tuyển trung học muộn nhất đến 1.3.

Nếu thí sinh xin xét tuyển vào trường không phải là công dân Séc và đạt được học vấn trước đó tại nước ngoài (không chứng minh bằng bảng điểm từ trường Séc), em có thể xin phép hiệu trưởng được miễn thi tiếng Séc tại kỳ thi tuyển sinh. Kiến thức tiếng Séc của thí sinh đó sẽ được trường kiểm tra bằng cách phỏng vấn. Được miễn thi tiếng Séc không phải là điều đương nhiên, thí sinh (phụ huynh/đại diện pháp luật của thí sinh) luôn phải đệ đơn xin.

Sau khi thi xong kỳ thi tuyển sinh, trường sẽ báo cho bạn kết quả kỳ thi (cũng có thể bằng cách thông báo danh sách các thí sinh trúng tuyển). Bạn có thể đăng ký thi nhiều trường, vì vậy sau khi thi đỗ, bạn cần phải gửi giấy đăng ký nhập học (zápisový lístek) cho trường học để xác nhận bạn thực sự muốn vào học, sau đó bạn mới chính thức được nhận vào học. Giấy đăng ký nhập học có thể xin tại trường phổ thông cơ sở của mình hoặc trên phòng giáo dục của ủy ban tỉnh, nơi bạn đăng ký cư trú. Đối với những người có cư trú tại Praha, đó là Phòng Giáo dục của Tòa thị chính thủ đô Praha.

Kỳ thi tốt nghiệp (Maturitní zkouška)

Trên trường trung học, học sinh thường kết thúc bằng kỳ thi tốt nghiệp. Kỳ thi tốt nghiệp là kết quả của quá trình học tập và giấy chứng nhận tốt nghiệp là bảng điểm tốt nghiệp. Vượt qua kỳ thi tốt nghiệp là điều kiện để được học lên đại học. Hiện tại hình thức của kỳ thi tốt nghiệp đang thay đổi. Các em học sinh có tiếng mẹ đẻ không phải là tiếng Séc sẽ tốn rất nhiều công sức để chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp môn tiếng Séc, bởi vì trường trung học không dành nhiều sự chú ý cho việc học tiếng Séc như ngoại ngữ thứ hai cho người nước ngoài. Kỳ thi tốt nghiệp hiện nay được soạn để kiểm tra kiến thức của người bản xứ. Thông tin chi tiết về kỳ thi tốt nghiệp mới có thể tìm thấy trên trang này.

Học sinh sống tại Cộng hòa Séc ít hơn bốn năm trước khi thi tốt nghiệp có thể đệ đơn xin kéo dài thời gian thi tiếng Séc miệng 15 phút và thời gian thi tiếng Séc viết 30 phút. Khi thi viết bạn có thể sử dụng từ điển và Từ điển Séc-Séc.